Anksiyete Nedir?
Anksiyete, kişide hoş olmayan duygular uyandıran diğer duygu şekillerinden ayrılan bir durumdur. Kaygı ve bunaltı olarak da adlandırılmaktadır. Çarpıntı, nefes almada zorluk, hızlı hızlı nefes alıp verme, el ve ayaklarda titreme, aşırı terleme olarak kendini göstermektedir. Sıkıntı, heyecan, aniden çok kötü bir şey olacakmış hissi ve korkusu da anksiyete de görülen belirtilerdir. Sorunu artıran veya azaltan etkenler, hastanın bunlara tepkisi ve mevcut hayat tarzı göz önünde bulundurulmalıdır.
Kişiler anksiyete durumunda sağlıksız besinlere yönelirler. Bunlar; Şeker, tatlandırıcılar, doymuş yağlar, trans yağ kaynakları, kızartmalar, paketli kremalı ürünler, işlenmiş gıdalar, alkol, aşırı kahve, şekerlemeler, mono sodyum glutamat içeren paketli ürünler, aşırı sodyumlu ürünler, fruktoz şurubu içeren tatlılardır.
Anksiyetesi olan bireylerde zamanla obezite ve kronik hastalıkların arttığı görülmüştür. Böyle durumlarda anksiyeteye iyi gelen besinlere yönelmek ileride meydana gelebilecek hastalıkları önlemek için de çok önemlidir. Ispanak, kaju, somon, hindi, papatya çayı, yulaf ezmesi, peynir, bitter çikolata, kuşkonmaz, avokado, koyu yeşil yapraklı sebzeler (marul, yeşil soğan, maydanoz, dereotu vb.), kivi, yabanmersini, muz, zerdeçal, kefir, kahverengi pirinç ve tam tahıllı ürünlerde bulunan bazı bileşiklerin anksiyeteye iyi geldiği araştırmalarca kanıtlanmıştır.
Selenyum
- Selenyum, ruh halini ve duygu durumu iyileştirmeye yardımcı olur.
- Aynı zamanda antioksidan bir bileşik olması hücreleri strese karşı koruduğundan hücre hasarı önlenir ve anksiyetenin azalmasına yardımcı olur.
E vitamini
- E vitamini güçlü bir antioksidandır ve araştırmalar antioksidanların anksiyete üzerinde etkili olduğunu göstermektedir.
- Fındık, kaju, brezilya cevizi iyi birer E vitamini kaynağıdır.
Omega 3 ve D Vitamini
- Omega-3 ve D vitamini yetersizliği ruh halinde bozulmalara neden olmaktadır.
- Omega-3 kaynaklarından zengin beslenmek ve D vitamini ihtiyacını karşılamak çok önemlidir.
- D vitamini besinler ile vücuda alınsa bile güneş ışığı görmediği sürece aktif hale geçmemektedir.
- Bu yüzden doktor tavsiyesi ile takviye D vitamini kullanılabilir.
- Yağlı balıklar; somon, sardalya, uskumru, ceviz, semizotu, keten tohumu omega-3 kaynağıdırlar.
- Süt ve süt ürünleri ise D vitamini alımını sağlarlar.
Serotonin
- Mutluluk hormonu olarak bildiğimiz serotonin duygu durumunu iyileştir ve kaygı hissini azaltır.
- Yumurta, bitter çikolata, kakao iyi bir serotonin kaynağıdır.
- Her gün 2 küçük parça bitter çikolata tüketmenin daha iyi bir ruh hali sağladığı bilinmektedir.
Çinko
- Çinko, özellikle çiğ kuru yemişlerde bulunan ve bağışıklık sistemini güçlendiren önemli bir mineraldir.
- Yapılan araştırmalar çinko içeren besinlerin ruh halinde iyileştirmeler sağladığını göstermektedir.
- Kabak çekirdeği çok iyi bir çinko kaynağıdır.
- Aynı zamanda kan basıncısını dengeleyen potasyumu içerir.
- Kan basıncı seviyesinin dengede kalması da anksiyeteye iyi gelmektedir.
Curcumin
- Zerdeçalın etken maddesi curcumin, depresyon ve anksiyete gibi duygu durum bozukluklarını düzenlemede etkilidir.
- Curcumin özellikle obezite ve anksiyete sorunu yaşayan bireylerde kaygıyı azaltmaktadır.
Fermente Gıdalar
- Fermente gıdalar (fermente sirke, turşu, pancar kvass, probiyotik yoğurt) bağırsaklar için yararlı bakterileri içerir.
- Bu bakteriler bağırsak mikrobiyotasını oluşturur.
- Yapılan araştırmalar bağırsağında daha fazla yararlı bakteri bulunan kişilerin anksiyete gibi duydu durum bozuklukları ve ruh hali değişimlerinden daha az etkilendiğini göstermektedir.
- Sağlıklı bir mikrobiyota için fermente besinler tüketilirken bir yandan da probiyotik takviyesi kullanılabilir.
Uzm. Dyt. Meltem Pınar YILDIRIM
Form Assist Diyetisyeni
Kaynaklar:
- Karamustafalıoğlu O, Akpınar A. Anksiyete bozuklukları. In Karamustafalıoğlu (editör) Aile Hekimleri İçin Psikiyatri. 1.Baskı, İstanbul: MT Uluslararası Yayıncılık, 2010: 71-88
- Öztürk M. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. 10. Baskı, Ankara, Nobel Tıp Kitabevi, 2004: 343-89
- Stahl SM. Stahl’s Essential Psychopharmacology, Neuroscientific Basis and Applications. 3. Baskı, New York: Cambridge University Press, 2008: 511-666.
- Baysal A., Beslenme, 17. Baskı