Hamilelikte Anemi Nedir?
Hamilelikte yaşanan anemi tüm dünyada görülen en önemli sağlık problemlerinden biridir ve hamileliği olumsuz yönde etkilemektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün bildirisine göre hamilelik boyunca kandaki hemoglobin değerinin 11g/dl’nin altına düşmesi hamilelikte anemi olarak tanımlanmıştır. Aneminin gebeliği riske sokma ihtimali olması nedeniyle gebelerin mutlaka anemi açısından değerlendirilmeleri ve gerekliyse tıbbı tedavi görmeleri gerekmektedir. Hamilelikte anemi görülme sıklığı doğuma doğru artmaktadır. Demir eksikliği anemisi dünya genelinde en sık görülen anemi çeşididir. Demir eksikliği anemisi oluşmadan önce vücutta demir eksikliği görülmektedir. Dolayısıyla demir eksikliği olan her hamile kadın anemi riski ile değerlendirilmelidir. Normal kilodaki bir kadının gebelik boyunca demir gereksinimi yaklaşık 1000 mg olmaktadır. Kişi mutlaka doktoru ile beraber bu dozu ayarlamalıdır. Demir gereksinimi ve vücuttaki emilimi gebeliğin başlarında daha düşük iken ilerleyen süreçlerde artmaktadır. Demir eksikliği olan bir gebe kendine uygun beslenme programı uygulamazsa anemi ile karşı karşıya kalma riski artmaktadır.
Hangi Durumlarda Anemi Görülür?
Gebelikte farklı nedenlerden ortaya çıkabilen anemi iyi irdelenmeli ve ona göre tedavi yöntemi, beslenme programı ve takviye gıdalar belirlenmelidir.
- Genetik anemiler
- Edinsel anemi (demir, folat, B12 vitamini yetersizlikleri)
- Hamilelik süresinde kanama olması
- Parazit enfeksiyonu geçirilip geçirilmediği
- Beslenme düzeni
- Vücutta emilim bozukluğu olup olmadığı
- Kronik bir hastalığı varlığı
- İlaç kullanımı anemiye neden olabilen faktörlerdendir.
Aneminin Semptomları Nedir?
- Halsizlik
- Yorgunluk
- Huzursuzluk
- Letarji (yaşam işlevlerinin aşırı ölçüde zayıflaması ve çok derin olan sürekli uyku hali)
- Çalışma ve günlük hayat aktivitelerinde performans azalması
- Gözlerde solukluk
- Tırnaklarda güçsüzlük
Anemilerde Neler Görülür?
Özellikle gelişmekte olan ülkelerde anemi anneler için ciddi bir risk faktörüdür ve hem anne hem bebek için ölümcül olabilmektedir. Demir eksikliği anemisi, doğum sonrası toparlanmayı zorlaştırır, enfeksiyon riskini artırır, yaşamsal fonksiyonları bozar. Günlük 60 mg demir ve 400 mikrogram folik asit desteği hamilelerde tüm hamilelik boyunca ve doğumdan sonra 6 ay boyunca kullanılmalıdır.
C vitamini, midedeki asit salgısı, proteinden zengin besinler vücutta demir emilimini artırırken; mide asit salgısının azalması, yiyecek ve içeceklerdeki fosfat, baklagillerdeki fitat, kalsiyum, çay ve kahve tüketimi demir emilimini azaltmaktadır.
B12 vitamini suda eriyen ve büyüme için gerekli olan bir vitamindir. B12 eksikliği anemisi özellikle vegan ve katı vejetaryen diyet yapan kişilerde görülmektedir. Et, yumurta, süt ve süt ürünleri B12 kaynağıdır. Gebelik boyunca beslenmeden bağımsız olarak B12 vitamini değerleri düşmektedir. Gebelerde eksikliğinde takviye B12 vitaminine başlanmalıdır. Tedavi edilmezse annede mental ve hafıza yetersizliği, halüsinasyon görme, kol ve bacaklarda titreme; bebekte ise nöral tüp defekti adı verilen bir nörolojik hastalık görülmektedir. Sebebi ise B12 vitamininin folik asit yetersizliğini gizlemesidir. Folik asit yetersizliği nöral tüp defektinin birinci sebebidir ve gebelikte düşüklere neden olan büyük bir sağlık problemidir. Bu yüzden folik asit desteği ile birlikte B12 desteği yapılmalıdır.
Sonuç olarak, hamilelikte anemiler çok önemlidir ve tedavi edilmezse ciddi sonuçlar doğurabilir. Hem anne sağlığı ben bebek sağlığı için yetersizlikler iyi değerlendirilmelidir.
Anne beslenmesi için mutlaka bir diyetisyen ile görüşmeli ve doktoru ile beraber uygun bir plan içerisinde hareket etmelidir.
Uzm. Dyt. Meltem Pınar Yıldırım
Form Assist Diyetisyeni
Kaynaklar
1. World Health Organization. Iron deficiency anaemia assessment prevention and control: a guide for programme managers. Geneva: World Health Organization; 2001;132 (WHO/ NHD/01.3) 2. Maternity care: what is needed for safer motherhood in the community? World Health Organization WHO. Maternal Health and Safe Motherhood Programme. Safe Mother. 1992; 8:6-8.
3. Scholl TO. Iron status during pregnancy: setting the stage for mother and infant. Am J Clin Nutr. 2005; 81:1218-22.
4. Tunç SY, Görük NY, Ceylan B, Tunç N. The relationship between gestation and iron deficiency anemia in women applied to gynecologic outpatient clinic. J Clin Exp Invest. 2012; 3:49-52.
5. Bothwell TH. Iron requirements in pregnancy and strategies to meet them. Am J Clin Nutr. 2000; 72(1 Suppl.):257-64.
6. Goonewardene M, Mishkat S, Hamat A. Anaemia in pregnancy. Best Pract Res Obstet Gynecol. 2012; 26:3-24
7. Khan KS, Wojdyla D, Say L, Gulmezoglu AM, Van Look PF. WHO analysis of causes of maternal deaths: a systematic review. Lancet. 2006; 367(9516):1066–74.
8. Yacoob MY, Bhutta ZA. Effect of routine iron supplementation with or without folic acid on anemia during pregnancy. BMJ Public Health 2011; 11:21.
9. Rohilla M, Raveenran A, Dhaliwal LK, Chopra S. Severe anaemia in pregnancy: a tertiary hospital experience from northern India. J Obstet Gynaecol. 2010; 30:694-6.