İlk tanınan B grubu olan B1 vitamini, diğer adıyla Tiamin beriberi hastalığını önlemesi ile bilinmektedir. Diğer B gurubu vitaminlerinin bulunması ile B1 ismini almıştır. Besinlerin pişirilmesi sırasında suya geçmektedir. Bitkiler, bazı mikroorganizmalar ve hayvan barsaklarındaki bakteriler tarafından yapılmaktadır. 

  Yiyeceklerden alınan B1 vitamini ince bağırsaktan emilmektedir. Alkol emilimini azaltmaktadır. Dokularda depolanması çok sınırlıdır ve karaciğer, kalp ve böbreklerde diğer dokulara göre daha fazla bulunmaktadır. Fazlası idrarla atılmaktadır.

  B1 vitaminin en zengin kaynakları bitki tohumlarıdır ve tohumun dış kısım ve emriyosunda, endosperm kısmında daha fazla bulunduğu için tahıl taneleri üretilirken kepek ve embriyonun ayrılmasına göre vitamin kaybı olmaktadır. Örneğin tam buğday tanesi 100 gramda 0,55 mg B1 vitamini bulunurken yüzde 60 randımanlı unda 0,03 mg bulunmaktadır. Aşağıda bazı besinlerin 100 gramında içerdikleri B1 vitamini miktarı yazmaktadır (mg: miligram);

•    Buğday: 0.35-0.57 mg
•    Tam buğday unu: 0.35-0.40 mg
•    %85 randımanlı un: 0.25-0.30 mg
•    %70 randımanlı un: 0.08-0.10 mg
•    Bulgur: 0.35-0.40 mg
•    Makarna: 0.10-0.13 mg
•    Pirinç: 0.15-0.17 mg
•    Ekmek: 0.25-0.30 mg
•    Nohut: 0.40-0.46 mg
•    Mercimek: 0.40-0.46 mg 
•    Fasulye: 0.50-0.54 mg

Diğer kaynaklar: Ispanak, patates, dana eti-koyun eti, süt, yumurta, ceviz içi, badem içi ve elmadır.

B1 vitaminin vücutta işlevi;

  B1 vitamini karbonhidrat ve solunum metabolizmasında enerji kazanılması için yardımcı enzim olarak görev almaktadır.

B1 vitamini eksikliğinde;

 B1 vitamini yetersizliğinin klinik belirtileri sinir ve sindirim sistemi bozukluklar şeklinde göstermektedir. Bu hastalığa beriberi hastalığı denmiştir. Beriberi hastalığında eklemlerde şişmeler ve ağrılar yüzünden refleks hareketlerinin durması ile denge kaybı olmaktadır. Zamanında B12 vitamini verilmediği takdirde ölümle sonuçlanmaktadır. Ülkemizde tam buğday ürünleri içeren bir diyet tüketimi yaygın olduğu için alkolikler dışında beriberi hastalığı görülmemektedir.

B1 vitamini gereksinimi;

  B1 vitamini gereksinimi enerji tüketimi ile yakından ilgili olduğu için günlük 1000 kalori başına 0,4 mg kadar alınmalıdır. Yüksek enerji alımlarında, özellikle fazla alkol tüketiminde, diyette karbonhidrat oranının protein ve yağa göre arttığı durumlarda, enfeksiyon, büyüme, hamilelik, emziklilik ve hipertroidizm durumlarında artmaktadır. Günlük ağızdan 500 mg’a kadar B1 vitamini alımında bir sakınca yoktur ancak toksik etki yapacağı için bu miktar damardan verilmemelidir.

Dyt. Kerime Bade Turan
Form Assist Diyetisyeni