Kısırlık ve Vücut Ağırlığı

İnfertilite özellikle son yıllarda vücut ağırlığı, beden kütle indeksi ve beslenme ile ilişkilendirilen bir konudur. İnfertilite, tüm şartlar sağlanmasına rağmen gebelik durumunun gerçekleşememesidir. Erkek veya kadında bulunan bir sorundan dolayı meydana gelen infertilite, çiftlerin %15’ini etkilemekte ve her geçen gün görülme sıklığı artmaktadır. 

Sağlık bakanlığının 2010 verilerine göre Türkiye’de 2 milyon kişi infertilite sorunu ile karşı karşıyadır. Birçok sağlık problemi gibi infertilite de yaşam tarzı ve bireysel özelliklerden etkilenmektedir ve obezite ile beslenme alışkanlıkları baş sıralarda yer almaktadır. 

Vücut ağırlığının azalması ile hem doğurganlık hem de sağlıklı bir gebelik geçirme artmaktadır. Erkek ve kadın için beden kütle indeksinin ideal sınırların dışında olması infertiliteyi artırmaktadır. Obezite, vücutta aşırı miktarda yağ dokusunun olması olarak tanımlanmaktadır. 

Vücut ağırlığının boyun karesine bölünmesi ile bulunan beden kütle indeksi obezitenin belirleyicilerindendir. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması verilerine (TBSA 2014) göre Türkiye’de kadınların %41’i, erkeklerin ise %20’si obezdir. 

İnfertilite ve Obezite

İnfertilite riski, çiftlerden her ikisinin de obez olması ile katlanarak artmaktadır. Erkek obezitesi; uyku apnesi, normal olmayan seksüel fonksiyonlar, hormon değişimleri gibi sorunlara yol açabilir. Erkek beden kütle indeksinin artması androjen hormonu seviyelerini düşürür. Kadın obezitesi, kanda bulunan androjen hormonunu, insülin hormonunu ve LH hormonunu artırmaktadır. Tüm bunlar doğurganlığı etkilemektedir. Toplumdaki kadınların çoğunda görülen polikistik over sendromu yumurtlamayı azaltmaktadır.

Yumurtlamayı artırmak için tedavi olarak diyet ve düzenli egzersiz önerilmektedir. Obez kadınlarda doğurganlığın normal kilolu kadınlara oranla daha düşük olmasının nedeni, yumurta hücrelerinin, hormonların ve metabolik olayların vücutta olumsuz etkilenmesi olarak görülmektedir. Ayrıca obez bireylerdeki insülin ve leptin hormonlarının değişimleri de yumurtlamayı önleyebilmektedir. 

İnfertilite ve Beslenme Önerileri 

1. Kişi ideal vücut ağırlığına ulaşmalıdır.
2. Düzenli diyet ile egzersiz programı beraber yürütülmelidir.
3. Karbonhidratın türü ve miktarı insülin hormonunu etkilemektedir. Bu yüzden kişiye uygun miktarda doğru karbonhidrat türü önerilmelidir.
4. Protein tüketimi hormon dengesinin sağlanmasında etkili olmaktadır. Günlük beslenmeye hayvansal ve bitkisel protein kaynakları eklenmelidir.
5. Sağlıklı yağ kaynaklarının düzenli olarak alımı sağlanmalıdır. Sağlıklı yağlar, yağ metabolizmasına katılarak yağ dokusunun azalmasına destek olurlar.
6. Günlük 25-30 gram kadar lif alınması vücut ağırlığının ve hormon dengesinin korunmasına yardımcı olmaktadır.
7. Beslenme programı kişiye özel olmalı, kişiyi olumsuz etkileyen besinler diyetinden çıkarılmalıdır.
8. Vücut ağırlığının korunmasına yardımcı olan besinler günlük programa eklenmelidir.

Uzm. Dyt. Meltem Pınar YILDIRIM

Form Assist Diyetisyeni