Diyabet Beslenmesinde Karbonhidrat

Diyabet beslenmesinde karbonhidratın yeri oldukça önemlidir. Diyet içeriğindeki karbonhidratların türü ve miktarı kan şekerini büyük ölçüde etkilemektedir. Glisemik indeks kavramı, her diyabetlinin karşılaştığı hatta sağlıklı bireylerin de beslenmesinde dikkat etmesi gereken, vücuda alınan besinin kan şekerini yükseltme kapasitesi olarak biliniyor.

Glisemik indeksin yüksek veya düşük olması kan şekerindeki oynamalara neden oluyor. Yüksek glisemik indeks içeren bir besini tükettiğinizde ,ki bunlar karbonhidratlardan olan basit şekerler, beyaz unlar, fruktoz şurupları vb., kan şekeri aniden yükseliyor. Glisemik indeksi düşük olan besinler ise , tam tahıllı ürünler, kurubaklagiller vb., kan şekerinde ani yükselmeleri önlüyor.

Günümüzde glisemik indeks kavramının o kadar korkulacak bir şey olmadığı ortada. Biz biliyoruz ki porsiyon her şeydir. Eskiden diyabetli bireyler sürekli katı yasaklarla karşılaşırlardı. Artık bilinçli uzmanlar glisemik yük kavramı ile glisemik indeksi yüksek olan besinleri bile diyabet diyetine ekliyorlar. Havuç asla! Bezelye mi? Olmaaaz! Karpuz? Kavun? Yasak…Yasak…Yasak… Mı? Hayır yasak değiller.

Yapman gereken şey bir diyetisyenden yardım almak :) Tüm bu konuştuklarımızın üstüne bilmen gereken besinlerin diyabet beslenmesinde karbonhidratın yeri glisemik indeksini etkileyen çeşitli faktörler vardır. Bunlar karbonhidratın miktarı ve türü, porsiyon miktarı, basit şeker tüketimi, pişirme yöntemleri ve işlenmesi, yağlar, besinlerin içindeki diğer bileşenler, potein veya yağ ile karbonhidratların tüketimi… Tabi ki yemek yemeden önceki kan şekeri, önceki öğünün etkisi de glisemik indeksi etkiliyor.

Diyabet Beslenmesinde Karbonhidratın Yeri

Basit şekerler hiç bir koşulda tüketilmemesi gereken enerji kaynağıdır. Kan şekerini hızlı yükseltirler ve aniden düşmesine neden olurlar. Uyku hali, yorgunluk hissi ve halsizlik verirler. Sofra şekeri, beyaz un ve beyaz undan yapılmış ürünler, fruktoz içeren ürünler (sebze ve meyve hariç), paketli gıdalar.

Sebze ve meyveler yavaş emilir kan şekerini yavaş artırırlar, doğru porsiyonlarda! Yüksek posalı diyetin insülin ve kan şekeri üzerine yararlı etkileri olduğu araştırmalarca gösterilmiştir. Özellikle çözünür posanın kan şekerini iyileştirdiği düzenli tüketimde düşürdüğü gözlenmiştir. Çözünür posa kaynakları: mercimek, yulaf, yulaf kepeği, fasulye, elma, portakal, armut, salatalık, yaban mersini, çilek, fındık, keten tohumu, havuç.

Çözünmeyen posa kaynakları kan şekeri üzerinde önemli bir değişiklik yaratmıyor ancak bağırsak floramız için gerekli. Sağlıklı bağırsak florası diyabeti önlüyor ve iyileşmesine yardımcı oluyor. Bu başka bir yazının konusu :) Çözünmeyen posa kaynakları: brokoli, soğan, arpa, ceviz, fındık, badem, kepekli tahıllar, mısır kepeği, domates, üzüm, kuru üzüm, yeşil yapraklı sebzeler… Diyetle aldığın posa kolesterol seviyesini azaltır. Yüksek ve sağlıksız karbonhidrat tüketilen diyetler sonucunda kanda yağ asitlerinin artışını görürüz.

Diyetle aldığın posayı artırıp biraz yağı kısıtladığında kandaki yağların azaldığı çalışmalarda gösterilmiştir. Posadan zengin olan besinler ayrıca daha düşük kalori içerirler ve tok tutarlar.

Diyabette Karbonhidratlarla İlgili Bilmen Gerekenler

1. (Yıldızlı altın kural) Mutlaka bir diyetisyen ile sana özel beslenme programını oluştur.
2. Glisemik indeks, glisemik yük, insülin direnci kavramlarını öğren.
3. Hedefin sağlıklı beslenme olsun.
4. Karbonhidrat tüketmemek kan şekerini düzeltmez. Aksine daha kötü sonuçlarla karşılaşabilirsin. Senin ihtiyacına göre karbonhidrat tüketmelisin.
5. Kan şekerini dengede tutmayı öğrenmelisin.
6. Yasak yok, bilinç var! Kim korkar diyabetten…

   Uzm. Dyt. Meltem Pınar YILDIRIM

   Form Assist Diyetisyeni